Wat is een trauma?

Elke gebeurtenis waarvan je merkt dat het na een tijd nog veel invloed op je heeft, is ingrijpend. Het voelde dat je er als mens niet tegen opgewassen bent. Dat kan een verkeersongeluk zijn, een gewelddadige overval, een verkrachting, maar bijvoorbeeld ook een echtscheiding, het vreemdgaan van je partner, een diagnose van ziekte, een plotseling ontslag. Maar ook het getuigen zijn van de ruzies van je ouders vroeger, grensoverschrijdend gedrag in je jeugd kunnen traumatiserend voor je geweest zijn.

Je merkt dat je gespannen bent, schrikachtig en onrustiger dan normaal. Je wordt soms ineens overvallen door flashbacks van de gebeurtenis of hebt nachtmerries waarin het lijkt alsof je het opnieuw beleeft. Wat er is gebeurd is zo anders, pijnlijk, schokkend of extreem dat het je als het ware niet lukt om het zomaar in te passen in je hoofd.  Je merkt dat je verdere keuzes en (bewegings-) vrijheid is aangetast.

Herken je dit, dan is het mogelijk dat je traumaklachten of een posttraumatische stress-stoornis (PTSS) hebt.

 

Veel voorkomende klachten bij trauma

Na een ingrijpende gebeurtenis kun je psychische klachten ontwikkelen. Je voelt je depressief, moe en je hebt last van piekeren. Soms merk je dat meteen na de heftige gebeurtenis. Het kan ook dat je pas later merkt dat wat je hebt meegemaakt veel impact op je heeft. Het denken aan de nare ervaring roept vaak zoveel pijn, verdriet of angst op dat je de herinneringen liever uit de weg gaat.

Gevolg is dat de herinneringen zich aan je blijven opdringen, vaak met alle angst die erbij hoort. Die flashbacks zijn zo intens dat het haast lijkt alsof je het opnieuw beleeft. Je kunt ook terugkerende nachtmerries hebben waarin de ervaring weer als een film aan je voorbij trekt. Als je iets ziet of hoort wat met de ingrijpende ervaring te maken heeft, roept dat heftige emoties bij je op.  Je voelt de spanning en paniek in je lichaam, je krijgt hartkloppingen en hoofdpijn.

Je voelt je bijvoorbeeld gespannen, onrustig en alerter. Het kan ook zo zijn dat je slechter slaapt en moeite hebt met concentratie. Vaak merken mensen ook dat ze schrikachtig zijn en sneller geïrriteerd raken.

De confrontatie met wat er gebeurd is vaak zo pijnlijk, dat je dit wilt voorkomen. Je gaat situaties die met de pijnlijke ervaring te maken hebben uit de weg en probeert er niet meer aan te denken. Het lijkt alsof je gevoel is afgestompt, je voelt je lusteloos en je hebt nergens meer zin in. Je zou het liefste vergeten wat er is gebeurd en verder gaan. Misschien ben je ook bang voor wat er zal gebeuren als je de herinneringen toelaat.

Daarnaast kan zo’n ingrijpende gebeurtenis de manier waarop je over jezelf, andere mensen en de wereld denkt negatief beïnvloeden. Je kunt bijvoorbeeld last hebben van schaamte- en schuldgevoelens en minder vertrouwen hebben in andere mensen. Je voelt je alleen en onzeker, je hebt het idee dat je onveilig bent, dat er elk moment weer iets naars kan gebeuren. Je zelfbeeld en zelfvertrouwen hebben een deuk opgelopen.

 

Wat is rouw?

We worden allemaal vroeg of laat geconfronteerd met verdriet en verlies in ons eigen leven, en met familieleden of vrienden die verlies meemaken. Hier kan je je niet altijd op voorbereiden, en soms worden er ook onverwacht mee geconfronteerd.

Rouwen is een normale reactie bij verlies. Door te rouwen erken je het verlies en ga je ermee aan de slag op jouw manier. Er bestaat geen ‘juiste’ manier van rouwen. Ieder heeft zijn of haar eigen manier.

Je kan rouwen bij verschillende verlieservaringen:

• Verlies van een dierbare: Het verlies van iemand die we graag zien grijpt enorm in op ons leven. Dit kan je partner, je kind(eren), je (groot- of schoon)ouders, je broer of zus, je vrienden, een collega, zelfs een huisdier zijn.
  Emoties die aan de oppervlakte komen zijn verdriet, onmacht, maar ook eenzaamheid, gevoelens van opstandigheid, zelfs boosheid op de overledene, ook al weet je dat dit onredelijk is. Ook heftige gevoelens zoals agressie of boosheid, of gevoelens van jaloezie kan je bij verlies van een dierbare voelen.

• Verlies van je job: Het verlies van je baan geeft vaak financiële onzekerheid en soms zelfs paniek- hoe moet het nu met ons gezin, kunnen we ons huis nog wel betalen? Verlies van je werk kan ook een deuk in je zelfvertrouwen geven. Je vraagt je af of je nu wel goed was in je werk, eventueel waarom jij en niet anderen ontslagen zijn? Maar ook hier kan je boosheid en agressie voelen over wat er gebeurde. Ook angst speelt bij ontslag vaak een rol: waar vind ik nog een job, wie wil me nu nog, en ben ik niet te oud?

• Verlies van je gezondheid of deze van een belangrijke andere: Verlies van gezondheid heeft een grote invloed op iemands leven, omdat je (op termijn) bepaalde zaken niet meer kan doen, en je je levensstijl zal aanpassen. En dit zowel voor privéleven als wat het werk betreft. Veel voorkomende gevoelens zijn hier verdriet, opstandigheid en boosheid spelen bij verlies van gezondheid. Ook hier kan boosheid naar uw omgeving meespelen. Acceptatie van dit verlies is net hier vaak erg moeilijk. Mensen krijgen vermindering van zelfvertrouwen, en een gevoel van minderwaardigheid, en voelen vaak veel angst door de onzekerheid dit met dit verlies gepaard gaat: wat kan ik nog en wat ga ik op termijn nog kunnen zijn grote vragen in dit rouwproces.

• Verlies door echtscheiding of beëindiging van je relatie: Een echtscheiding of het beëindigen van een relatie heeft vaak heel wat consequenties, zelfs als het geen vechtscheiding is. Er moet afscheid genomen worden van de relatie, van het gezin zoals het was, en van het leven dat je leidde. Dit is zowel zo voor diegene die de beslissing neemt om te scheiden als voor diegene die nog samen wil blijven. We zien hierin vaak een verschil in het aanvaardingsproces tussen beide partners, waarin diegene die beslist vaak al langer afscheid aan het nemen is van deze aspecten. Ook dit bepaalt het rouwproces, en vergroot vaak de afstand tussen beide partijen. Verdriet, kwaadheid, jaloezie wanneer er sprake is van een derde partij zijn gevoelens die vaak de kop opsteken.

• Verlies door omstandigheden: Vb. verhuis lijken vaak minder ingrijpende omstandigheden maar kunnen toch een gevoel van verlies teweeg brengen. Ook hier kunnen mensen het moeilijk vinden om dit een plaats te geven, zeker wanneer ze zelf niet voor deze omstandigheden hebben gekozen.